Sayısal Çağda Elyazmaları: XML Tabanlı Kataloglama ve Yayıma Hazırlama

Bu ders, Ortaçağ ve erken modern dönemden elyazmaları ile dijital bağlamda çalışmaya uygulamalı bir yaklaşım sunmaktadır. Ders, katılımcıları elyazmalarında var olan bilgilerin yapısı üzerinde düşünmeye ve hem özgün eserler olarak elyazmalarıyla hem de elyazmalarının sayısal suretleri ve verileri ile çalışmak için yeni yollar keşfetmeye teşvik etmektedir. Ders iki ana bölümden oluşmaktadır: Text Encoding Initiative (Metin Kodlama Girişimi, TEI) Kılavuzu’na göre (1) elyazmalarının XML tabanlı tanımlarının oluşturulması ve (2) metinlerin XML tabanlı yayıma hazırlanması (apparatus criticus ile birlikte ya da olmaksızın). Uygulamalı XML eğitiminin yanı sıra, katılımcılara veri kümelerinden veri seçimi ve bu verilerin harita, ağaç ve ağ diyagramı gibi farklı biçimlerde sunumu için XSLT’nin pratik uygulamaları gösterilecektir. Ders kapsamında ziyaret edilecek olan Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi’nin Nadir Eserler Bölümü’nde katılımcılar özgün elyazmaları ile çalışma fırsatı bulacak ve sayısal çağın elyazması çalışmaları açısından ne anlama geldiği üzerine düşüneceklerdir. Ders süresince ayrıca bireysel projeler üzerinde çalışma imkanı sunulduğundan katılımcıların kendi malzemelerini getirmeleri teşvik edilmektedir.

Beşeri bilimler alanında çalışan ama sayısal yöntemlere aşina olmayan araştırmacılara yönelik olarak tasarlanan dersin lisansüstü öğrenciler ile akademisyenlerin yanı sıra kütüphaneciler ve arşivcilerin de ilgisini çekeceği düşünülmektedir. Katılımcıların herhangi bir kodlama yada programlama bilgisine sahip olması gerekli değildir; elyazmaları üzerine daha önceden çalışmış olmak (kodikoloji, paleografi ve bibliyografya alanlarında temel eğitim) tercih sebebidir.

1. hafta elyazmalarının sayısal çağda kataloglanmasına odaklanacaktır. Katılımcılar, kataloglamaya yönelik farklı yaklaşımlar hakkında bilgi edinerek Avrupa ve ABD’deki çeşitli kütüphanelerin uygulamalarına eleştirel olarak bakacaktır. Atölyelerde XML ortamına girişin yanı sıra TEI elyazması tanımlama modülünün uygulamaları üzerine eğitim verilecektir.

2. hafta Ortaçağ ve/veya erken modern dönemde yazılmış metinlerin sayısal çağda yayıma hazırlanmasına odaklanacaktır. Katılımcılar, metinlerin yayıma hazırlanmasına ilişkin farklı yaklaşımlar hakkında bilgi edinecek ve çeşitli sayısal yayım örneklerine eleştirel olarak bakacaktır. Temel amaç, katılımcıları hem düzyazı hem de şiirden oluşan çeşitli metinlerin transkripsiyon ve işaretleme uygulamaları ile apparatus criticus hazırlama konularında eğitmektir.

2. haftadaki atölye çalışmaları 1. haftada öğrenilen bilgilere dayanacağından, yalnızca 2. haftaya katılmak isteyenlerin başvurularında hem elyazmaları üzerine eğitim aldıklarını hem de XML ile TEI alanında çalışma bilgisine sahip olduklarını göstermeleri gerekmektedir.